Verzekeringsplicht van een werkgever

Welke risico’s moet een werkgever verzekeren?

I. Zorgplicht voor de werkruimtes en werktuigen
Er zijn een paar grondslagen in de wet die voor een werkgever verplichtingen tegenover zijn werknemers doen ontstaan. Van oudsher is de algemene zorgplicht voor de veiligheid van werknemers op de werkplek (de ruimte en de gereedschappen) neergelegd in artikel 7:658 BW.

Jij als werkgever doet er dus goed aan om je eventuele aansprakelijkheid in dit kader te verzekeren middels een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. Maar er is nog een wetsartikel dat, als gevolg van een aantal uitspraken van de Hoge Raad, een verzekeringsplicht met zich meebrengt.

II. Zorgplicht voor een afdoende verzekering voor verkeersrisico’s
Op basis van ‘goed werkgeverschap’ (artikel 7:611 BW) heeft een werkgever een verzekeringsplicht voor zijn werknemers die in het kader van hun werkzaamheden deelnemen aan het verkeer. Deze verzekeringsplicht gaat niet over ‘zuiver’ woon-werk-verkeer. Bij een ongeval van één van je werknemers, waarbij deze als fietser of voetganger betrokken is, geldt dat deze verzekeringsplicht beperkt is tot werknemers die: (i) als fietser of voetganger schade lijden als gevolg van een ongeval waarbij één of meer voertuigen zijn betrokken; en (ii) als fietser schade lijdt als gevolg van een eenzijdig ongeval. De Hoge Raad heeft dus duidelijk grenzen gesteld aan welke gevallen nog wél en welke niet meer onder een verplichting van de werkgever tot verzekering vallen.

Jij als werkgever (her)kent deze verzekering wellicht als de WEGAM-verzekering (Werkgeversaansprakelijkheid Motorrijtuigen) in je verzekeringspakket.

Voor welke personen binnen de onderneming geldt de verzekeringsplicht?

De hierboven beschreven verzekeringsplicht, voortvloeiend uit de algemene zorgplicht van artikel 7:658 BW (I) geldt vanzelfsprekend allereerst voor werknemers ‘op de loonlijst’. Maar werkgevers maken tegenwoordig ook vaak gebruik van de inzet van werkkrachten die niet op de loonlijst staan, maar feitelijk wel erg op werknemers lijken. Lid 4 van artikel 7:658 BW creëert daarom een aansprakelijkheid voor werkgevers die in de uitoefening van hun beroep of bedrijf, arbeid laten verrichten door een persoon met wie zij geen arbeidsovereenkomst hebben, indien deze persoon in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt doordat de (rechts)persoon die hem ‘inhuurt’ zijn/haar zorgverplichtingen niet nakomt.

De Hoge Raad heeft inmiddels bepaald dat ze daarbij kijken naar het werk dat de eigen werknemers van de werkgever doen. Als de werkzaamheden die de opdrachtgever heeft uitbesteed óók door zijn eigen werknemers hadden kunnen worden verricht, dan worden de werkzaamheden (die de ingehuurde werkkracht doet) in de ‘uitoefening van het beroep of bedrijf’ van de opdrachtgever verricht. Daarnaast is het bepalend of die persoon zich in een met een ‘klassieke’ werknemer van die werkgever/opdrachtgever vergelijkbare positie bevindt. Dat betekent dat deze werkkracht voor de zorg voor zijn veiligheid (mede) afhankelijk moet zijn van degene voor wie hij die werkzaamheden verricht; afhankelijk van jou dus! Jij hoeft geen zeggenschap te hebben over de persoon die het werk verricht. Bepalend is steeds of je zeggenschap hebt over diens veiligheid.

In de praktijk betekent dit ook dat een zelfstandig ondernemer (bijvoorbeeld een zzp’er) onder omstandigheden de bescherming van art. 7:658 BW kan genieten.

WEGAM-verzekering nodig voor de ingeschakelde zzp’er?

De vraag is of diezelfde zzp’er (als hij beschermd wordt door de zorgplicht) ook een beroep kan doen op de verplichtingen die voor jou als werkgever voortvloeien uit artikel 7:611 BW. Dus: heb jij, naast de zorgplicht, ook een verzekeringsplicht voor zzp'ers die met je eigen werknemers op één lijn te stellen zijn?

Uitspraak Hof Arnhem-Leeuwarden december 2019 en Hoge Raad september 2021
Een zzp’er overkwam, terwijl hij een auto bestuurde, een eenzijdig verkeersongeval. Hij sprak zijn opdrachtgever aan wegens schending van een verzekeringsplicht, vergelijkbaar met de verzekeringsplicht die een werkgever tegenover zijn werknemers heeft voor (schade door) verkeersongevallen.

Het Hof acht weliswaar niet uitgesloten dat onder omstandigheden in de verhouding tussen een opdrachtgever en een opdrachtnemer een verzekeringsplicht rust, die vergelijkbaar is met de verzekeringsplicht die de opdrachtgever op grond van art. 7:611 BW heeft tegenover zijn werknemers. Toch vond het Hof dat de positie van de zzp’er, in dit concrete geval, niet vergelijkbaar is met die van een werknemer. Het Hof stelde de zzp’er dus niet in het gelijk. Voornamelijk omdat het Hof vaststelde dat er tussen de zzp-er en zijn opdrachtgever een vrij gelijkwaardige relatie was en geen sprake van een verhouding die vergelijkbaar is met de meer klassieke gezagsverhouding tussen een werkgever en zijn werknemer.

De zzp’er legt deze beslissing van het Hof nog voor aan de Hoge Raad, maar die ziet geen reden om iets aan de uitspraak van het Hof te veranderen. Dat lag ook in de lijn der verwachting, omdat de Hoge Raad duidelijke grenzen aan de verzekeringsplicht voor verkeersongevallen heeft gesteld en daarbij heeft aangegeven dat het op het pad van de wetgever ligt om verdere verruiming – indien gewenst of noodzakelijk – vorm te geven.

Kortom: als je dus zzp'ers bij de uitoefening van je bedrijf betrekt die in hoge mate vergelijkbaar zijn met je eigen werknemers en waarover jij in hoge mate de zeggenschap hebt bij de uitvoering van hun werkzaamheden, kan het toch verstandig zijn om het afsluiten van een WEGAM-verzekering (waarbij ook deze zzp-ers onder de dekking valt) te overwegen.

Heb je vragen over de verzekeringsplicht van jou als werkgever? Neem gerust contact op met onze verzekeringsrecht specialisten, zij denken graag met je mee.